طرح وان یا توزیع عادلانه واحدهای انرژی چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر  طرح قانون توزیع عادلانه واحدهای انرژی (وان) در جلسه گذشته مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد.

این طرح ضمن اشاره به ساماندهی یارانه های انرژی و راه کاری برای معضلات اقتصادی، به راهکارهای توزیع یارانه‌های انرژی نیز می‌پردازد. 

طرح مذکور تاکید می‌کند که قیمت ریالی هیچ یک از حامل‌های انرژی افرایش نخواهد داشت و میزان یارانه توزیعی بین بخش‌ها نیز کاهش نمی‌یابند.

به گزارش فارس، متن طرح قانون توزیع عادلانه واحدهای انرژی (وان) به شرح زیر است:

ریاست محترم مجلس شورای اسلامی 

احتراماً طرح ذیل که به امضای 30 نفر از نمایندگان رسیده است، 

جهت طی مراحل قانونی تقدیم میشود. 

مقدمه (دلایل توجیهی): 

طرح وان 

"وان" واحدی است برای اندازه گیری یارانه های انرژی های مختلف و ماهانه (یا دوره ای) تعداد معینی "وان" که معادل یارانه افراد است، به طور مساوی به حساب کلیه آحاد جامعه (حساب وان سرپرست خانوار؛ تمام دهک ها) واریز می شود. 

میزان وان حامل های انرژی از حساب وان افراد در زمان مصرف انرژی آن ها پرداخت می شود. عدم "پرداخت مستقیم ریال به مردم" و توزیع "یارانه انرژی"، در قالب یک "ابزار مالی مبتنی بر پشتوانه دارایی واقعی" ماده1 -دولت مکلف است، حق برخورداری از حامل های انرژی را در قالب واحدهای انرژی (وان)، به تمام اشخاص حقیقی دارای تابعیت ایرانی، اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مستقر در کشور تخصیص دهد. 

تبصره1 -هر واحد انرژی (وان)، کمترین میزان حق برخورداری اشخاص از حامل های انرژی است.

تبصره2 -همه اشخاص باید برای پرداخت قبوض برق، گاز طبیعی شهری، آب و همچنین برای خرید بنزین، نفت گاز (گازوئیل) و گاز طبیعی فشرده (سی.ان.جی) ، دارای وان متناسب با میزان مصرف حامل های انرژی باشند. 

تبصره3- اشخاص حقیقی که بیش از 6 ماه پیوسته ساکن کشور نباشند تا زمان بازگشت و سکونت دائم در کشور از تخصیص وان محروم خواهند شد. 

ماده2 -میزان وان قابل تخصیص به اشخاص و صاحبان مشاغل در هر دوره زمانی و همچنین نسبت هر وان با مقدار هر کدام از حامل های انرژی، توسط هیات وزیران تعیین می گردد. 

تبصره1 -میزان تخصیص وان به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل، بر اساس میزان تولید (یا مسافت طی شده)، میانگین مصرف دوره زمانی قبلی آنها و منطقه جغرافیایی، تعیین میگردد. 

ماده3 -میزان وان متعلق به هر خانوار، در ابتدای هر دوره زمانی از طریق حساب بانکی سرپرست خانوار اختصاص پیدا می کند. 

ماده4 -اشخاص حقیقی می توانند نسبت به خرید و فروش وان خود از طریق سامانه معاملاتی وان که توسط دولت ایجاد می گردد، اقدام نمایند. 

تبصره1 -وان خریداری شده از سامانه معاملاتی توسط اشخاص حقیقی و وان تخصیص یافته به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل قابلیت فروش و انتقال ندارد و صرفا باید برای مصرف مورد استفاده قرار گیرد.

تبصره2 -امکان انتقال وان، بین حساب بانکی اشخاص حقیقی وجود دارد. سقف مجاز برای میزان حجم و زمان این انتقال توسط هیات وزیران تعیین می شود. 

تبصره3 -دولت مکلف است سامانه معاملاتی وان را ظرف مدت 3 ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون ایجاد نماید. 

تبصره4 -دولت اجازه دارد ساز و کاری ایجاد نماید تا وان مازاد بر مصرف اشخاص حقیقی قابلیت تبدیل به سهام شرکتهای دولتی، صندوق پروژه ها، پالایشگاه ها و سایر طرح های عرضه شده در بازار سرمایه را داشته باشد. 

ماده5 -قیمت وان بر اساس عرضه و تقاضا در سامانه معاملاتی وان و تحت نظارت دولت تعیین می گردد.

تبصره- مجموع قیمت ریالی حامل‌های انرژی و وان خریداری شده از بازار، باید کمتر از سقف قیمتی تعیین شده توسط دولت باشد. در صورتیکه مجموع قیمت ریالی و وان خریداری شده از بازار به سقف قیمتی تعیین شده توسط دولت برسد، دولت موظف است در این سقف قیمتی نسبت به عرضه وان اقدام نماید. 

ماده6 -دولت مکلف است، این قانون را به ترتیب در مورد بنزین، برق و سایر حامل های انرژی ظرف مدت سه سال اجرا نماید. برنامه زمانی باید به نحوی باشد که تا پایان سال اول این قانون در مورد بنزین و برق اجرا شود. 

لذا طرح ذیل تقدیم میشود: 

عنوان طرح: 

طرح قانون توزیع عادلانه واحدهای انرژی (وان) 

معرفی طرح وان 

ساماندهی یارانه های انرژی و راه کاری برای معضلات اقتصادی 

راهکارهای توزیع یارانه های انرژی 

1 .قیمت گذاری کمتر حامل های انرژی، 

2 .تخصیص بر اساس سهمیه خودروها یا الگوی انرژی هر واحد مسکونی، 

3 .تخصیص مستقیم یارانه به افراد 

طرح وان جزو دسته سوم است. 

طرح وان - نمونه های مشابه 

• طرح هدفمندی یارانه ها که در دولت دهم اجرا شد (توزیع ریال بین افراد) 

• طرح هر نفر روزانه یک لیتر بنزین که در مجلس مطرح شد. 

• طرح تخصیص سهمیه بنزین به هر کد ملی که توسط دانشگاه صنعتی شریف مطرح شد.

طرح وان - مزیت رقابتی 

• عدم نیاز به شناسایی و اولویت بندی دهک های درآمدی 

• عدم توزیع ریال بین افراد؛ فلذا عدم وجود مشکل تامین ریال و افزایش نقدینگی 

• تلقی نشدن حق ابدی بودن حامل های انرژی به دلیل عدم ارائه مقدار ثابتی از هر حامل انرژی به آحاد جامعه 

• تعیین سقف مشخصی برای نگهداری وان و جلوگیری از احتکار آن 

طرح وان - پیاده سازی 

سادگی پیاده سازی و عدم نیاز به سخت افزار جدید به دلیل: 

• امکان نصب حساب وان بر روی هر یک از کارت های بانکی موجود 

• محدود بودن موارد کاربرد این حساب به جایگاه های سوخت، پرداخت قبوض برق و گاز و بازارهای خرید و فروش وان 

نحوه تخصیص وان به خانوارها 

• تعیین و اعلام میزان وانِ معادل یارانه هر حامل انرژی، با توافق وزارت نفت و نیرو با در نظر گرفتن نسبت رقابتی این حامل ها و تفاضل قیمت آزاد از قیمت فعلی 

به عنوان مثال اگر میزان وان معادل یارانه هر لیتر بنزین، 5 وان باشد، میزان وان معادل یارانه هر لیتر گازوئیل معادل 3 وان اعلام می شود. 

• تداوم اعمال ضرایب مصرف فعلی مانند پلکانی، سردسیر - گرمسیر، انواع کاربری و غیره در محاسبه وان قبوض 

نحوه تخصیص وان به غیرخانوارها 

• تخصیص وان اختصاص یافته به حمل و نقل عمومی، تاکسی ها، ناوگان باری، صنایع، کشاورزی و غیره بر اساس میانگین مصرف فعلی انرژی آن ها (مانند خانوارها) 

• عدم امکان خرید و فروش و انتقال وان غیرخانوار به حساب دیگران (جهت کنترل و نظارت بر میزان مصرف گروه های غیرخانوار) 

بازار وان 

• خرید و فروش وان بر اساس رقابت و مبتنی بر اصول بازارهای مالی (نظیر بورس انرژی) و امکان تغییر قیمت آن به صورت هفتگی 

• قرار گرفتن دهک های پایین جامعه بالاتر از شاخص فقر 

• مجبور شدن پرمصرف ها به خرید وان اضافه بر سهمیه بازار 

• امکان ایجاد تعادل در میزان عرضه و تقاضای وان جهت حفظ ارزش آن و در نتیجه پذیرش آن از طرف جامعه 

طرح وان - درآمد دولت 

• عدم تغییر درآمد و هزینه دولت از محل اعطای وان به جامعه و یا افزایش قیمت حامل های انرژی

• منفعت بردن دولت از کاهش قابل توجه مصرف و قاچاق در این طرح و افزایش صادرات

• عدم وجود دغدغه برای تامین ریال جهت توزیع بین مردم 

طرح وان - محدوده اختیارات دولت 

• تغییر تناسب بین میزان وان معادل یارانه هر واحد از انواع حامل های انرژی 

• تغییر وان قابل توزیع ماهانه برای آحاد مردم در ابتدای هر دوره (مثلا سه ماهه)؛

• تعیین وان اختصاصی به بخش های غیرخانوار نظیر تاکسی ها، حمل و نقل سنگین، صنایع و غیره؛

• تغییر قیمت ریالی حامل های انرژی در صورت لزوم 

طرح وان - عدم نیاز به کارت سوخت 

نحوه استفاده از وان برای پرداخت 

عدم نیاز به هیچ تغییری در سامانه های توزیع انرژی و محاسبه انواع پلکان ها و الگوهای مصرف برق و گاز و تنها تغییرات اندک در روش های پرداخت: 

• امکان پرداخت مراجعه کننده به پمپ بنزین با هر یک از کارت های بانکی خود (که حساب وان به آن متصل شده) 

• امکان کسر ریالی از حساب مشتری در صورت کمبود موجودی و نیاز به خرید وان

• عدم تغییر روش های فعلی پرداخت قبوض و امکان پرداخت با حساب وان (برای پرداخت وان) یا حساب ریالی 

اجرای طرح وان 

نبود هیچگونه شوک روانی در جامعه برای اجرای طرح وان 

اعطای میزان کافی وان به صورت رایگان به افراد در گام نخست طرح جهت آشنایی با نحوه عملکرد آن در جایگاه ها و هنگام پرداخت قبوض 

صفر کردن حساب های وان در گام دوم؛ پس از آنکه اغلب افراد حساب وان تشکیل داده اند و با کارکرد آن آشنا شده اند. افراد بدون حساب مجبور به خرید بنزین گرانتری خواهند شد. 

اجرای طرح وان - مراحل انجام آزمایشی 

1 .هماهنگی با حاکمیت بخش نفت و گاز 

2 .هماهنگی با حاکمیت بخش نیرو (برق) 

3 .توزیع توکن وان بین خانواده ها و قرار گرفتن در حساب کاربری آن ها 

4 .فراهم شدن قابلیت خرید و فروش توکن ها در زیرساخت (با کمک بورس) 

5 .مشخص شدن دستاوردهای (نتایج) مرحله آزمایشی پس از دو ماه 

جمع بندی 

1 .سادگی بسیار زیاد فرآیند پرداخت بهای انواع حامل های انرژی برای مصرف کنندگان و عدم نیاز به هیچگونه سخت افزار جدید 

2 .عدم افزایش قیمت ریالی هیچ یک از حامل های انرژی و عدم کاهش میزان یارانه توزیعی بین بخش ها 

3 .عدم وجود هیچ بهانه ای برای افزایش قیمت محصولات صنعتی، کشاورزی و حمل و نقل 

4 .عدم وجود تورم ناشی از افزایش حجم ریال و حتی برعکس، کاهش اثر تورمی ریال به علت صرف بخشی از ریال موجود در جامعه برای خرید و فروش وان 

5 .حل معضل همیشگی دولت برای تامین ریال و توزیع در جامعه 

6 .عدم جایگزینی مصرف انواع حامل های انرژی بر اثر انحراف ناشی از علامت دهی غلط قیمت

7 .جلب اعتماد کامل مردم و رفع سوءظن به دولت (نظیر صرف یارانه ها در هزینه های غیرضرور دولت). 

رمضانعلی سنگدوینی - حسین میرزائی - علیرضا ورناصری قندعلی - احمد محرم زاده یخفروزان - جلیل مختار - علی علی زاده - سیدمحسن دهنوی - قاسم ساعدی - منصور شکرالهی - رضا آریان پور - نصراله پژمان فر - مهدی سعادتی بیشه سری - سیدعلی یزدی خواه - رحیم زارع - محمد رشیدی - علی بابائی کارنامی - محمدرضا رضائی کوچی - امانقلیچ شادمهر - علی اکبر کریمی - روح اله ایزدخواه - سیدمصطفی آقامیرسلیم - سلمان اسحاقی - احسان ارکانی - حسینعلی حاجی دلیگانی - حسن نوروزی - رسول فرخی میکال - حسن رزمیان مقدم - سیدکاظم دلخوش اباتری - علی اصغر عنابستانی - کمال حسین پور 

فارس